Bİlim ve Teknik Dr. Tuba Sarıgül’ün makalesinde Mayıs 2025’in değerli gök olayları hakkında şu bilgilere yer verildi: Şubat ayında çıplak gözle görülebilen gezegenlerin hepsini gün batımından sonra gökyüzünde tıpkı anda görme fırsatını bulmuştuk. Ortadan geçen müddette Merkür, Venüs ve Satürn gökyüzünde Güneş’e nazaran istikamet değiştirdiler ve artık şafak vakti gökyüzünde görülebiliyorlar. Mars ve Jüpiter ise gün batımından sonra gökyüzünde. Mayıs ayı boyunca aktifliğini devam ettiren Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru da 5 Mayıs’ta en yüksek aktifliğe ulaşıyor.
JÜPİTER
Jüpiter, mayıs ayında Güneş’in batışından sonra Boğa Takımyıldızı’nda görülebiliyor. Haziran ayında kavuşum pozisyonundan geçecek olan Jüpiter’in ufkun üzerinden yüksekliği her geçen gün azalıyor ve ayın sonunda görülmesi son derece zorlaşıyor.
Kavuşum pozisyonundayken Jüpiter, Güneş ve Dünya birebir hizadadır ve Jüpiter, Dünya’ya nazaran Güneş’in gerisinden geçer. Bu süreçte gökyüzünde Güneş ile ortalarındaki açısal aralık düşük olduğundan Jüpiter’i birkaç hafta boyunca gözlemlemek mümkün değildir.
28 Mayıs akşamı Jüpiter’i ve hilal formundaki Ay’ı gün batımından sonra batı-kuzeybatı istikametinde ufkun üzerinde birbirine yakın görmeyi deneyebilirsiniz.
MARS
Mars, mayıs ayının başında Güneş’in batışından sonra gökyüzünde ortaya çıkıyor ve gece yarısından yaklaşık iki saat sonra batı-kuzeybatı istikametinde ufuktan batıyor. Kızıl Gezegen ayın ilerleyen günlerinde daha erken batmaya başlıyor ve parlaklığı azalıyor. Ayın başında Yengeç Takımyıldızı’nda olan Mars, ayın son günlerinde Aslan Takımyıldızı’na geçiyor.
4 Mayıs gecesi Mars’ı ve birinci dördün evresindeki Ay’ı batı- kuzeybatı istikametinde ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz.
VENÜS
Venüs, mayıs ayında Güneş’ten yaklaşık bir buçuk saat evvel doğu istikametinde ufuktan doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde daha erken saatlerde doğmaya başlayan Venüs’ün parlaklığı hafifçe azalırken gezegen yuvarlağının parlak görünen kısmının oranı artıyor. Mayıs ayının sonunda Venüs’ün yaklaşık %50’si (Ay’ın yarım ay evresinde olduğu gibi) parlak görünüyor.
24 Mayıs sabahı Venüs’ü ve yeni ay evresine yaklaşan Ay’ı gökyüzünde birbirine yakın görebilirsiniz.
MERKÜR
Merkür, mayıs ayının başında Güneş’ten yaklaşık 50 dakika evvel doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde Merkür’ün parlaklığı ve gezegen yuvarlağının görünen kısmının oranı artsa da gezegen ufuktan çok yükselmediğinden görülmesi epey güç. Merkür, 30 Mayıs’ta ise üst kavuşum pozisyonundan geçiyor. Bu pozisyondayken Merkür, Güneş ve Dünya tıpkı hizadadır ve Merkür, Dünya’ya nazaran Güneş’in gerisinden geçer. Bu süreçte gökyüzünde Güneş’e çok yakın hareket ettiğinden Merkür’ü birkaç hafta boyunca gözlemlemek mümkün değildir.
MAYIS 2025’TE AYIN EVRELERİ
Ay; 4 Mayıs’ta birinci dördün, 12 Mayıs’ta dolunay, 20 Mayıs’ta son dördün, 27 Mayıs’ta yeni ay evresinde.
Ay, Dünya etrafındaki yörünge hareketi sırasında 11 Mayıs’ta yeröte yani Dünya’ya en uzak, 26 Mayıs’ta ise yerberi yani Dünya’ya en yakın pozisyonuna geliyor. Bu konumlardayken Ay ile Dünya ortasındaki ara sırasıyla 406.244 km ve 359.102 km.
ETA AQUARİD GÖK TAŞI YAĞMURU NE VAKİT?
19 Nisan ile 28 Mayıs ortasında aktifliğini devam ettiren Eta Aquarid (Eta Kova) Gök Taşı Yağmuru 5-6 Mayıs gecesi en yüksek aktifliğe ulaşıyor. Güney yarım küreden görülen en güçlü gök taşı yağmurlarından biri olan Eta Aquarid sırasında kuzey yarım küredeki amatör gökyüzü gözlemcileri ise saatte azamî 50 gök taşı görebiliyor. En yüksek aktifliğe ulaştığı tarihte Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru’nun saçılma noktası gece yarısından iki buçuk saat sonra doğu tarafında ufkun üzerinden doğuyor ve Güneş’in aydınlığında kaybolmadan evvel gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşıyor. Ay ise gün doğumundan kısa mühlet evvel doğu tarafından doğduğu için gök taşlarının fark edilmesini olumsuz etkilemiyor.
Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru’nun kaynağı 1P/Halley kuyruklu yıldızı. 1P/Halley kuyruklu yıldızı İngiliz gök bilimci Edmund Halley tarafından 1705’te keşfedildi. Güneş etrafındaki yörüngesini yaklaşık 76 yılda tamamlayan 1P/Halley, en son 1986 yılında Güneş’in en yakınından (~88 milyon km) geçmişti. Kuyruklu yıldızın Güneş’in en uzağından geçtiği nokta yani günöte noktası ise Neptün’ün yörüngesinin ötesinde.
