İngiltere’nin Avrupa ve Kuzey Amerika’dan Sorumlu Devlet Bakanı Stephen Doughty NTV’de Deniz Kilislioğlu’na özel açıklamalarda bulundu.
Ukrayna savaşını 2022’den beri ve birinci Antalya Diplomasi Forumu’ndan beri tartışıyoruz. Bugüne geldiğimizde ise savaşı sona erdirmek için yapılabileceklerden bahsediyoruz. Trump’ın aklındaki ateşkes mi yoksa barış planı mı? Pekala Avrupa’nın bu sorunu çözmek için katkısı ne olabilir? ABD yetkilileriyle kontağınız var mı? Öyleyse bunu bir barış mutabakatı haline getirmek için ortak bir taban oluşturmak mümkün mü?
“Ben de birkaç hafta evvel Kiev’deydim. Gerçeği tekrar gördüm. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı, sebepsiz saldırganlığı gördüm. Ve kentlerde yaşayan sivillerin fecî şartlarla karşılaştığını gördüm. Ben oradayken kentte devam eden atakların sesini duydum. Hepimizin öncelikle ateşkes ve sonrasında kalıcı ve sürdürülebilir bir barış için bir yol bulmak istediğimiz çok açık ve net. Ukrayna’nın gelecekteki müdahalelere karşı kendini savunabileceği ve caydırıcı olabileceği bir barış için çabalıyoruz. Bu yüzden net biçimde Lider Trump ve Türkiye’nin de ortalarında olduğu Avrupalı ortaklarımızla birlikte çalışmak istediğimizi her fırsatta vurguluyoruz. Her türlü barış sürdürülebilir olmalı.”
“KÜRESEL GÜVENLİK KELAM KONUSU”
Nasıl olabilir? Bunu alanda gerçekleştirmenin ana fikri nedir?
“En kıymetlisi, Ukrayna kendini savunup Rusya üzere düşmanlarına karşı caydırıcı olabilmeli. Ve Ukraynalılara şu anda Rus ataklarına karşı durabilmek için gereken dayanağın sürdüğünden emin olmalıyız. Ve işte bu yüzden. Fransa ve Türkiye de dahil olmak üzere Avrupa ortaklarıyla birlikte kimi toplantılar yaparak istekliler koalisyonunu bir ortaya getirdik. Toplantıları koordine ediyoruz. Brüksel’de bir toplantı gerçekleştirdik. Bugün de değerli toplantılar yapılıyor. Elbette, askeri, ekonomik, diplomatik ve politik olarak Ukrayna’ya takviye için yeni kelamlar veriyoruz. Atlantik ötesi güvenliliğimize olan bağlılığımız üzere sarsılmaz ve dengeli bir formda ilerliyoruz. Yalnızca Avrupa için değil Avrupa’nın ve geniş manada global güvenlik için de Atlantik ötesindeki ve Avrupa’daki ortaklarımızla birlikrte kararlılıkla çalışıyoruz”
Brüksel toplantısından bahsettiğinizi söylediniz ve rastgele bir barış muahedesinden sonra konuşlandırılabilecek bir istekli koalisyonu ve birtakım askerlerin konuşlandırılmasına dair kimi görüşmeler olduğunu biliyoruz. Pekala Birleşik Krallık’ın bu barışı müdafaa operasyonuna öncülük etmesi durumunda katkısı ne olabilir?
“Biz de bu mevzuda adım atacağımızı çok net bir halde belirtiyoruz. Yani alanda askerler olacak. Lakin Ukrayna’ya günlük savunmalarında da dayanak olmayı sürdürüyoruz. Siviller hayatını kaybetmeye devam ediyor. Rusya’nın bu savaşı yürütmek için kullandığı kaynaklara da bakıyoruz. Bu nedenle çok sert yaptırımlar getirdik ve Rusya’nın savaş uğraşlarını destekleyecek yakıta ve materyale ulaşmasını da engellemeye çalışıyoruz. Bu yüzden barışın sürdürülebilir olduğundan emin olmak için Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupalı ortaklarımızla çalışmamız gerekiyor. Zira geçmişten biliyoruz ki Rusya tekrar tekrar saldırdı. Yalnızca Ukrayna için değil Avrupa ve global güvenlik için bunun gelecekte de yaşanmasına müsaade edemeyiz.”
“İSTEKLİLER KOALİSYONU” VURGUSU
Bu savaşın öbür tarafı da Rusya. Avrupa ülkelerinin uğraşlarını nasıl görüyorlar, mesela Amerika Birleşik Devletleri ile Riyad’daki açıklamalarınız konusunda ya da barış mutabakatından sonra asker konuşlandırılması konusunda ne diyorlar?
“Bunun bir Rusya’nın saldırganlığı ile başlayan bir savaş olduğunu çok net formda biliyoruz. Ukrayna barış konusunda önemli olan taraf. ABD ve Avrupa’dan gelen teklif konusunda adım atmaları çok değerli. Lakin Rusya’dan şimdi bir karşılık gelmedi. Türkiye ve İngiltere’nin “İstekliler Koalisyonu”nun modülü olarak yapmaları gereken çok değerli şeyler var. Bilhassa Karadeniz’deki seyrüsefer güvenliğinin korunması konusunda. Karadeniz’in ticaret için yine inançlı bir bölge haline gelmesi gerekiyor. Türkiye’nin tahıl tedariği için gösterdiği eforlar son derece kıymetli. Tıpkı vakitte Karadeniz’in güvenliğini sağlamak değerli. Çünkü bölgeye mayın döşenmiş durumda.. Türkiye sorumlulukları doğrultusunda savaşın en başından beri çok kıymetli adımlar attı. Türkiye ile ve Avrupalı ortaklarımızla çok yakın çalışacağız. Lakin günün sonunda top Rusya’da. Ve maalesef son birkaç günde gördüklerime bakacak olursam hücumlarına devam edeceklerine ve sivillere yönelik taarruzlarını artıracaklarını söyleyebilirim. Ve bu sona ermeli. Onlar da öne çıkıp sürdürülebilir bir ateşkesin tarafı olmalılar.”
“KARADENİZ’DE GÜVENLİK SAĞLANMALI”
Karadeniz’deki denizcilik güvenliği konusunu ayrıntılandırabilir misiniz? Türkiye’nin katkıları konusunda bilgi verebilir misiniz?
“Birçok farklı formda birlikte çalışabiliriz. Fakat öncelikle karadenizin ve buradaki besin sevkiyatlarının güvenliğini sağlamak gerekli. Tabi şu anda ticari gemilerin kullanabildiği kimi rotalar mevcut. Bölgedeki birçok ortağımız da birebir fikirde.”
“TÜRKİYE KİLİT ORTAĞIMIZ”
Tahıl mutabakatından bahsederken, etrafta hiç savaş gemisi yoktu.
“Tam olarak bundan bahsediyorum. Yani yalnızca bu rotaları inanca almak kâfi değil. Mayınlar üzere gemiciliğe yönelik öteki tehditlerle de başa çıkmamız gerekiyor. Bu sebeple işbirliğine gereksinimimiz var. Bu durum Ukrayna ile ilgili olduğu kadar Avrupa’nın da güvenliğiye direkt kontaklı. İşte bu yüzden hem NATO müttefikleri olarak İngiltere ve Türkiye’nin Fransa ve öteki kilit ortaklarımızla birlikte, NATO’nun kilit taşları olarak tüm Avrupa halklarımızı savunmamızla alakalı. Gelecekteki taarruzlardan, terörden ve öteki tehditlerden savunabilmek için birçok farklı halde birlikte çalışmamız gerekiyor. Lakin en kıymetlisi Ukrayna’nın yanında olmayı sürdüreceğiz. Onlara dayanağımız muhakkak sarsılmaz. Başkalarıyla birlikte çaılşmayı sürdüreceğiz lakin dediğim üzere Top Rusya’nın alanında. ve Şimdi, onlardan beklediğimiz bir ilerleme göremedik.”
“SAVUNMA HARCAMALARI ARTMALI”
Trump idaresi iktidara geldikten sonra Avrupa’nın tartıştığı yeni güvenlik yapısıyla ilgili olacak. Amerikalıların garantileri olmadan kolay olmayacak üzere görünüyor ? Bu hususta ne dersiniz.
“Hep çok net olduk. Transatlantik alanda ve Avrupa’da Güvenliğimizi NATO ittifakı koruyor. Amerika Birleşik Devletleri ile özel bir bağımız var. Ve bu mevzuda Lider Trump ve idaresiyle çok yakın olmaya devam edecek. NATO’ya ve 5. unsura takviyesi konusunda çok netti ve Avrupa’nın da öne çıkıp savunmaya daha fazla harcama yapması gerektiğini söyledi. Bizde bunu yapıyoruz.. Türkiye de ve başka ortaklarımız da bunu yapıyor.. Avrupa’nın savunmaya daha fazla yatırım yapması gerektiği konusunda Lider Trump ile birebir fikirdeyiz. Bu mevzuda ortaklarımızla yakın işbirliği içindeyiz lakin İttifakımız da güçlü, bir arada bir formda çalışıyoruz.”
Ama siz öteki bir ittifak yapmayı tartışıyorsunuz.
“Hayır muhakkak güvenliğimizin temel taşı NATO’dur. Bu hususta daima çok net olduk. Birlikte yakın çalışacağız. Birleşik Krallık ve TÜrkiye bu görüşü paylaşıyor. Tüm ortaklarımızla yakın biçimde çalışmaya devam edeceğiz. Karşılaştığımız yeni tehditleri de dikkate alırsak, diğerlerini da savunmaya daha fazla yatırım yapmaları konusunda esaretlendireceğiz. Türkiye’nin bu bahislerde eşsiz tecrübeleri var.”
Avrupa Birliği üyesi bile değiliz lakin.
“Artık İngiltere de AB üyesi değil. Lakin tıpkı biçimde AB ile güvenlik savunma paydaşlığı arayışı içindeyiz. Bu bence bu Ab ile ikili bağlarımızla güvenliğimizin temel taşı NATO içindeki bağlantılarımızı birbirine kenetlemek”
