Avrupa Birliği (AB), düzensiz göçle mücadelede insan haklarını zedeleyebileceği eleştirileri alan üçüncü ülkelerde “geri gönderme merkezleri” kurma uygulamasını resmileştirmeye hazırlanıyor.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 1 Aralık 2024’te üstlendiği görevdeki ilk 100 günlük faaliyetleri arasında saydığı geri gönderme stratejisini, 11 Mart’ta Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Kuruluna sundu.
Von der Leyen, stratejinin içeriğini ilk olarak geçen yaz AP seçimlerinden sonra ikinci 5 yıllık dönemini garantilemesinin ardından üye ülkelere gönderdiği mektupla duyurdu.
2023’te İtalya ile Arnavutluk arasındaki geri gönderme anlaşmasını örnek gösteren von der Leyen, üçüncü ülkelerde kurulacak tesisler gibi özgün yaklaşımların hayata geçirileceğinin işaretini verdi.
RUANDA PLANINI ANIŞTIRDI
Bu yaklaşım, Birleşik Krallık’ın 2022’de gündeme getirdiği, ülkeye yasa dışı yollardan girerek iltica başvurusunda bulunanların Ruanda’ya gönderilmesini öngören planı hatırlattı.
Von der Leyen’in, iltica hakkının ve ilgili güvencelerin ihlali, keyfi tutuklamalar ve kişisel özgürlüklerin sınırlandırılması gibi riskler taşıdığı gerekçesiyle bazı AB liderleri ve uluslararası insan hakları kuruluşları tarafından eleştirilen “Ruanda planı” benzeri önerisi, geniş destek görmesiyle öne çıktı.
Dün AP Genel Kurulunda sunulan kanun teklifi ise tüm bu örneklere hukuki zemin oluşturulacağını açıkça gösterdi.
SÜRECİ HIZLANDIRMAYI HEDEFLİYOR
AB’de iltica başvurusu reddedilenlerin sadece yüzde 20’sinin geri gönderilebildiğinin belirtildiği kanun teklifi, bu süreçleri hızlandırmayı ve daha verimli hale getirmeyi amaçlıyor.
Konuyu üye ülkelerin yetki alanından çıkarıp AB düzeyinde bir düzenlemeye tabi tutmaya hazırlanan AB, geri dönüşleri hızlandırmak için bürokratik işlemleri azaltmayı ve bir ülkenin verdiği sınır dışı kararının tüm üye ülkelerde geçerli olmasını sağlamayı amaçlıyor.
İSTEDİKLERİ BİR ÜLKEYE GÖNDEREBİLECEKLER
Paketin en dikkat çekici unsuru ise son aylarda özellikle İtalya Başbakanı Giorgia Meloni gibi sağ görüşlü liderlerin, göçmenlerin üçüncü ülkelerde oluşturulacak merkezlere gönderilmesi fikrini yasal bir zemine oturtması.
Von der Leyen’in önerisi yasalaşırsa, iltica başvurusu kabul edilmeyen göçmenler sadece geldikleri veya transit geçtikleri ülkelere değil, AB’nin anlaşma yaptığı herhangi bir üçüncü ülkeye gönderilebilecek.
Komisyonun kanun teklifine destek veren kuruluşlardan Brüksel merkezli Göç Politikaları Enstitüsünün Direktörü Hanne Bierens, taslağın arkasında seçmenlere geri gönderme konusunda daha katı ve daha etkili olunacağına dair bir mesaj verme arzusunda olan siyasi iradenin olduğunu ifade etti.
Bierens, “Göç konusunda daha sert bir tutum sergilemek isteyen siyasi yaklaşımın, kanun tekliflerini gerçekten etkileyebildiğini görüyorsunuz.” şeklinde konuştu.
