Svalbard adalarının yasal durumunu düzenleyen Spitsbergen Sözleşmesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile geçtiğimiz Cuma günü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu karar uyarınca, Türk vatandaşları artık adalarda gayrimenkul satın alma, ikamet etme ve bilimsel çalışmalar yapma hakkını elde etti.
Bununla birlikte, Türk vatandaşları Svalbard adaları kara suları, haliçleri ve limanlarına giriş, adalarda yerleşim, bölgede balıkçılık ve avcılık yapma, denizcilik faaliyetlerinde bulunma, sanayi, madencilik ve ticaretle ilgili haklara sahip oldu.
Bu kararın, Türkiye’nin son zamanlarda kutup bölgelerinde gerçekleştirdiği bilimsel araştırmalara önemli bir katkı sağlaması bekleniyor.
Türkiye, son senelerde Arktik bölgesine yönelik bilimsel seferler düzenlemektedir. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından, Norveç’in özel ekonomik alanı ile Svalbard Adaları ve denizlerinde gerçekleştirilen son araştırma seferi 25 Temmuz 2024 tarihinde sona erdi.
Sözleşmenin yürürlüğe girmesiyle birlikte, Türk vatandaşlarının ikamet ve ticari faaliyetler için bölgeye olan ilgisi artabilir.
1596 senesinde keşfedilen takımadalarda, bölgenin neredeyse tamamı buzla kaplıdır. 1925 senesinde Norveç’e adalar üzerinde egemenlik hakkı tanındı. Dünyanın en kuzeyindeki yönetim merkezi olarak bilinen bölgede, bir anlaşma ile yaklaşık 40 ülkeye yerleşme hakkı verildi. Egemen devletler arasında Türkiye de bulunuyor ve sözleşmenin yürürlüğe girmesiyle Türk vatandaşları bu bölgede ikamet etme hakkı kazandı. Yakın zamana kadar bu hakkı diğer egemen devletler arasında Rusya ve Norveç kullanıyordu.
Paris’te 9 Şubat 1920 tarihinde imzalanan ve 1925 senesinden itibaren yürürlükte olan sözleşme, Norveç’in adalar üzerindeki egemenliğini kabul etmekle birlikte, taraf olan üçüncü ülkelerin vatandaşlarına Svalbard adaları üzerinde mülk edinme ve yerleşme ile balıkçılık ve madencilik alanlarında ticari eylemlerde bulunma ve bilimsel araştırma yapma yetkisi vermektedir.
Svalbard nerededir?
Svalbard, Kuzey Buz Denizi’nde bulunan bir bölgedir. Adalarda yaklaşık 2 bin 600 kişi yaşamaktadır. Adaların %60’ı buzullarla örtülüdür.
Svalbard’da ikamet izni almak için ne yapmak gerekir?
Norveç’in resmi web sitesinde, bu bölgeye gitmek için çoklu vize almanın gerekli olduğu belirtiliyor ve şu bilgiye yer veriliyor:
“Vize başvurusu yaparken 2 veya daha fazla giriş için başvurmanız önemlidir. Bu, Svalbard’ın Norveç’in bir parçası olmasına rağmen Schengen bölgesinin bir parçası olmaması nedeniyle gereklidir. Schengen bölgesine girmek için vizeye ihtiyacınız varsa, Svalbard ziyaretiniz bittiğinde Norveç’e / Schengen bölgesine geri dönmek için de vizenizin olması gerekir.”
Svalbard’da ikamet için hangi belgelere ihtiyaç vardır?
Norveç resmi yetkililerinin sağladığı bilgiye göre, Svalbard için Schengen vizesine gerek bulunmamaktadır. Ancak iş bulmak ve ikamet için ev ayarlamak da zordur. Bu sebeple gitmeden önce iş ve ev bulunması gerektiği belirtiliyor. İkamet koşulları için verilen bilgiler şu şekildedir:
– Yabancıların Svalbard’a gitmek için Norveç yetkililerinden vize veya çalışma ve oturma izni almasına gerek yoktur. Ancak, Schengen Bölgesi için vize gereksinimi olan yabancı uyrukluların ana kara Norveç üzerinden Svalbard’a gidip gelirken Schengen vizesine sahip olması gerekir. Svalbard’da kaldıktan sonra Schengen Bölgesi’ne (ana kara Norveç) geri dönebilmeniz için çift girişli vize aldığınızdan emin olmanız önemlidir.
– İşiniz yoksa ev bulmak zordur. Norveç devleti, Svalbard’daki neredeyse tüm topraklara sahiptir ve uygulamada kendi evinizi yapmak için bir arsa satın almak mümkün değildir. Bazı özel evler kiralık arazilere inşa edilmiştir. Bu evler özel kişilere satılmış ya da kiralanmıştır. Konut fiyatları çok yüksektir.
– Bu nedenle, takımadalara gelmeyi planlayanlara gelmeden önce iş ve ev bulmaları önerilir. Ayrıca, ada valisinin de ikamet için onay vermesi gerekmektedir.