UEFA’nın Mali Röntgeni: Gelirler Şaşkınlık Yaratıyor

UEFA, 2024 yılındaki Avrupa Kulüp Finansmanı ve Yatırımı Raporu’nda, kıtadaki 55 ülkenin 700’den fazla kulübünün ekonomik durumunu inceledi.

Rapora göre, salgına rağmen Avrupa kulüp futbol gelirleri, 2014 ile 2024 yılları arasında senelik olarak bir milyar Euro’dan fazla artış göstererek 16,5 milyar Euro’dan tahmini olarak 29 milyar Euro’ya yükseldi.

FUTBOLDA EN İYİ GELİRE SAHİP LİGLER VE KULÜPLER KAZANIYOR

Son 15 seneye bakıldığında, yerel futbol TV gelirleri yüzde 131, UEFA maçlarından elde edilen gelirler yüzde 322, sponsor ve ticari gelirler yüzde 166, bilet gelirleri ise yüzde 74’lük bir artış gösterdi. Ayrıca oyuncu satışından elde edilen gelirler de yüzde 179 oranında arttı.

Yalnızca son 5 seneki gelir artışı, büyük ölçüde sponsor ve ticari gelirlerdeki yüzde 39’luk ve bilet gelirlerindeki yüzde 32’lik yükselişle gerçekleşirken, yerel futbol yayın gelirleri sadece yüzde 3 arttı.

Gelirler, en iyi ligler ve kulüplerde yoğunlaşmaya devam ediyor. Avrupa’nın en büyük 5 liginde mücadele eden kulüplerin toplam payı yüzde 73 civarında seyrediyor.

Ticari ve sponsor gelirleri, tanınmış küresel markalara sahip en büyük kulüpler tarafından domine ediliyor. Almanya’daki en başarılı kulüp, ticari ve sponsor gelirleri konusunda ortalama bir Alman kulübünün 7 katı gelir elde ederken, İngiltere ve İtalya’da bu oran 9 kat, İspanya’da 26 kat ve Fransa’da ise 40 kat daha büyük bir gelire işaret ediyor.

SPONSORLUKLAR

Avrupa futbolunda bahis şirketleri, 2024/25 dönemi için en çok tercih edilen ana forma sponsoru olurken, bu durum en üst düzeydeki kulüplerin sadece yüzde 15’ini kapsıyor. Bununla birlikte, perakende şirketleri yüzde 12, profesyonel hizmetler yüzde 12, finansal hizmetler sunan şirketler yüzde 10, havayolu ve otomotiv şirketleri yüzde 10 ve yiyecek-içecek markaları da yüzde 10 oranında takip ediyor.

Ana forma sponsoru olarak kulüplerin yüzde 68’i hala yerli bir sponsor tercih etme eğiliminde olsa da, bu oran önceki döneme kıyasla azalırken, İngiltere’de 20 ana sponsordan 18’ini yabancı şirketler oluşturuyor.

FUTBOLCU MAAŞLARI

Rapora göre, Avrupa’daki en üst liglerdeki kulüplerde maaşlar, 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 6,5 artarak 18 milyar Euro’ya yükseldi. Tüm harcama kalemleri, oyuncu maliyetleri, teknik direktör ve teknik ekip ile idari ve ticari giderler artık salgın öncesi döneme göre önemli ölçüde daha yüksek seviyelerde bulunuyor.

Pek çok kulüp futbolcu maaşlarını kontrol altında tutmaya çalışırken, maaşlar bazı liglerde sürdürülebilir seviyede değil. Futbolcu maaşları, Türk kulüplerinin gelirlerinin yüzde 88’ini tüketiyor.

Bu oranlar İtalyan kulüplerinde yüzde 83’ten yüzde 66’ya, Fransız kulüplerinde ise yüzde 89’dan yüzde 78’e geriledi.

Buna karşılık, futbolcu maaşları Avusturya, Danimarka, Almanya, İsrail, Norveç ve Rusya’da gelirin yüzde 60’ından daha azını oluşturuyor.

FİNANSMAN GİDERLERİ

Avrupa’daki kulüplerin finansman giderleri, 2023 yılında 1 milyar Euro’yu aştı ve 2024’te şu ana kadar yüzde 32 arttı.

İngiliz, İtalyan ve Türk kulüpleri en yüksek finansman maliyetleriyle karşı karşıya kaldı.

Kulüp borçları pandemi sürecinde artarken, 2019 sonu ile 2023 ortası arasında yüzde 40 oranında yükseldi ve erken raporlama yapan kulüpler arasında borçlar 2024 boyunca yüzde 10 daha arttı.

EN DEĞERLİ TAKIM CHELSEA’DE

İngiltere Premier Lig ekiplerinden Chelsea’nin 2024 mali yılının sonundaki kadrosu, şimdiye kadar oluşturulan en değerli takım (toplam piyasa değeri olarak 1,6 milyar Euro) unvanını elde etti ve önceki 2020 Real Madrid takımının rekorunu yüzde 24 oranında geride bıraktı.

Manchester City, Manchester United ve Arsenal’in 2024 mali yılının sonundaki kadrolarının değeri 1 milyar Euro’dan fazla olarak belirlendi.

5 YILLIK TRANSFER MALİYETİNDE ZİRVE MANU’DA

Rapora göre, 2020-2024 mali sonuçlarını etkileyen beş yıllık transfer maliyetinde Manchester United (742 milyon Euro), Barcelona (674 milyon Euro) ve Juventus (637 milyon Euro) sırasıyla ilk sıralarda yer alırken, Chelsea ise 481 milyon Euro net transfer maliyetiyle beşinci sırada bulunuyor.

Ancak harcamalara bakıldığında farklı bir tablo ortaya çıkıyor. Chelsea, beş yıllık süreçte transfere yaklaşık 2 milyar Euro harcadı; bu, bir sonraki en çok harcama yapan Manchester City’den yüzde 70 daha fazla.

Chelsea, bu beş yıllık dönemde 903 milyon Euro brüt transfer geliri elde ederek zirvede yer alırken, Manchester City yine ikinci sırada bulunuyor.